Sylwetka startupera

Niewątpliwie słowa startup oraz startuper królują obecnie w świecie biznesu i prawdopodobnie nie stracą na swojej popularności w ciągu najbliższych lat. Obecnie istnieje wiele programów wspierających i dofinansowujących startupy. Inkubatory i akceleratory pomagają nowym przedsiębiorcom wejść na rynek, a także wspierają ich w procesie rozwoju i skalowaniu swoich biznesów. Nic więc dziwnego, że w głowach coraz większej ilości ludzi rodzi się myśl: “A może ja też założę startup?”. Wiele osób rezygnuje z tego pomysłu czy to na etapie określania koncepcji produktu czy też szukania inwestora, jednak pewnej grupie ludzi udaje się przejść całą drogę związaną z prowadzeniem startupu, począwszy od szukania dobrego pomysłu, poprzez rejestrację firmy, a na prowadzeniu startupu i sprzedawaniu gotowych produktów skończywszy.

Co wyróżnia tę grupę osób? Jakie cechy i kwalifikacje powinien posiadać startuper, aby osiągnąć sukces? Niewątpliwie takie cechy jak determinacja, zaangażowanie i odwaga nie powinny być obce młodemu przedsiębiorcy, jednak sam fakt ich posiadania nie gwarantuje osiągnięcia sukcesu. Na pytanie “Jaki powinien być startuper?” nie da się odpowiedzieć jednoznacznie, jednak możemy przyjrzeć się bliżej sylwetkom startuperów i spróbować ustalić jakie cechy i umiejętności powinien posiadać startuper. Zanim przejdziemy do określenia sylwetki startupera, zastanówmy się najpierw nad tym czym tak właściwie jest startup i co dokładnie kryje się za tym pojęciem,

Czym jest startup?

Definicja słowa “startup” bywa przedmiotem zagorzałych dyskusji, która zwykle nie kończy się konsensusem. Prawda jest taka, że nie istnieje jedna słuszna definicja startupu, a znaczenie tego terminu znacząco różni się w zależności od tego, kto i w jakim kontekście go stosuje. Różne środowiska, kraje czy organizacje stosują własne definicje startupu, tworzone w określonych celach.

Przeciętny człowiek najczęściej powie, że startup jest młodą firmą dostarczającą innowacyjne technologiczne rozwiązanie na rynek. Jednak nie we wszystkich środowiskach ta definicja spotka się z entuzjastycznym przyjęciem.

Dobrym przykładem jest rynek amerykański, gdzie startup definiuje się jako nowopowstałe przedsiębiorstwo, nie wspominając przy tym o innowacyjności czy stosowaniu nowych technologii. Taka definicja startupu zawarta jest również w amerykańskim słowniku języka angielskiego Merriam-Webster.

Dla przedsiębiorców jedną z najważniejszych cech startupów jest ich rentowność. Nic dziwnego, że naukowiec i przedsiębiorca Steve Blank twierdzi, że startup to: “tymczasowa organizacja poszukująca skalowalnego, powtarzalnego i rentownego modelu biznesu”.

Inna definicja została wykorzystana w raporcie z 2019 r. pod tytułem “Startupy w Polsce” opracowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Według kryteriów PARP startup to: “osoby będące na etapie zakładania firmy lub działające na rynku do 3,5 roku, które w swojej działalności stosują nowe technologie (tj. technologie i metody pracy, które są dostępne na rynku maksymalnie od 5 lat)”. W ten sposób podkreślono znaczenie technologii w rozumieniu pojęcia startup.

Jeszcze inną definicję, która łączy elementy zawarte w powyższych określeniach, sformułował  akcelerator Huge Thing w raporcie badawczym “Współpraca startupów z korporacjami”. Cytując ów raport, startup to: “Młoda, innowacyjna firma, której funkcjonowanie oparte jest z reguły o nowe technologie, która działa w warunkach skrajnej niepewności i której celem jest stworzenie skalowalnego modelu biznesowego”.

Jak widzimy nie ma jednej prawidłowej definicji startupu. Jedni zwracają uwagę na dostarczanie innowacyjności, a inni na pewny model lub możliwości skalowania. Na potrzeby niniejszego artykułu przyjęliśmy, że startup to młoda firma, której działalność wiąże się z wytworzeniem nowatorskiego produktu lub usługi.

Charakterystyka startupera

Po zapoznaniu się z różnymi definicjami startupu i wybraniu jednej z nich, możemy przejść do sedna rozważanej przez nas sprawy. Kim właściwie są startuperzy? Czy są jakieś cechy wyróżniające tę grupę? Czy na tej podstawie można stwierdzić, kto jest najlepszym materiałem na startupera? Poniżej przedstawiamy opis statystyczny modelowego założyciela startupu.

Z badania przeprowadzonego przez fundację Startup Poland wynika, że statystyczny polski startuper jest trzydziestokilkulatkiem posiadającym wyższe wykształcenie. 54% założycieli startupów to osoby w przedziale wieku 30-39. 28% stanowią osoby w wieku poniżej trzydziestu lat; 40 lat i więcej to jedynie 18% założycieli startupów. Średnia wieku startuperów wśród mężczyzn wynosi 38 lat, a wśród kobiet ten wynik jest o jeden większy. Podobny rozkład wieku opisuje także sylwetki zagranicznych startuperów. Co ciekawe, obserwuje się również stopniowe zmniejszanie się udziału osób z grupy najmłodszej, a zwiększanie się udziału osób grupy najstarszej. Oznacza to, że coraz częściej startupy zakładane są przez dojrzałe i doświadczone osoby, które posiadają wiedzę i możliwości potrzebne do założenia własnego biznesu. Panująca powszechnie opinia, że startupy są tworzone zwykle przez osoby młode, nie ma odzwierciedlenia w wynikach uzyskanych z przeprowadzonego badania. Statystyki dotyczące demografii startuperów pokazują, że startupy budują najczęściej osoby dojrzałe, wykształcone i doświadczone.

Jeśli chodzi o udział kobiet i mężczyn w tworzeniu startupów, to znacznie częściej startupy są zakładane przez mężczyzn. Tylko 29% startuperów stanowią kobiety. W pewnym stopniu może to wynikać ze znaczącej przewagi mężczyzn studiujących na kierunkach technicznych, które wśród startuperów dominują (o czym za chwilę). Mimo, iż zainteresowanie kobiet kierunkami technicznymi jest cały czas niższe od mężczyzn, to od pewnego czasu obserwujemy niewielki, lecz ciągły wzrost liczby kobiet studiujących na politechnikach. Ponadto aż 67% startupów jest stworzonych przez wyłącznie męskie zespoły. Startupy zakładane przez zespoły kobiece stanowią zaledwie 8%. Kobiety częściej tworzą startupy związane z edukacją, konsultingiem, żywnością i sztuką, gdy wśród mężczyzn dominują aplikacje mobilne, software, e-commerce, IT i finanse.

Aż 76% polskich startuperów posiada dyplom uczelni wyższej, a 18% startupów posiada wśród założycieli osobę ze stopniem naukowym. Interesujące jest, że aż 46% przebywało za granicą dłużej niż 3 miesiące, a co czwarty polski startuper brał udział w studenckiej wymianie zagranicznej organizowanej przez program Erasmus. 

52% startuperów studiowało kierunki techniczne, a 46% kształciło się w kierunkach społecznych. Znikomy odsetek, bo tylko 8%, studiowało na uczelniach humanistycznych.

Większość startuperów zakłada firmę razem ze wspólnikiem: 41% startupów posiada dwoje założycieli, a  20% ma troje założycieli. Biznes prowadzony w pojedynkę to zaledwie 27% startupów.

Aż 42% założycieli deklaruje, że przed założeniem startupu prowadziło własną lub rodzinną firmę. Duży odsetek, bo 37%, stanowią także osoby pracujące wcześniej w korporacjach.

Podsumowując, z badań przeprowadzonych przez PARP wynika, że statystyczny polski startuper jest trzydziestokilkuletnim mężczyzną posiadającym wyższe wykształcenie techniczne i doświadczenie biznesowe. Oczywiście, jeśli nie pasujecie do przedstawionej sylwetki, a nosicie się z zamiarem stworzenia startupu, nie macie najmniejszych powodów do obaw. Wśród najlepszych startupów są jednostki wyłamujące się ze schematów.

Co motywuje ludzi do założenia startupu?

Odpowiedź na to pytanie może pomóc nam lepiej zrozumieć obraz statystycznego polskiego startupera. Z badań przeprowadzonych przez PARP na potrzeby corocznego raportu “Startupy w Polsce” wynika, że najwięcej startupów, bo aż 19% zakładanych jest z potrzeby usamodzielnienia. Tylko nieco mniej, bo 18% startupów tworzonych jest w celu wykorzystania doświadczenia nabytego w pracy. Z tych informacji jasno wynika, że startupy zakładane są przez osoby, które posiadają już odpowiednie doświadczenie zawodowe i pragną zbudować własny biznes. Często są to osoby, które mają dość pracy w korporacji lub rezygnują z prowadzenia rodzinnej firmy na rzecz własnej. Do innych czynników wpływających na decyzję o zbudowaniu startupu należą: chęć wykorzystania doświadczenia, posiadanie ciekawego pomysłu i pragnienie urzeczywistnienia marzeń. Znaczącą motywacją jest również perspektywa zwiększenia przychodów. Warto zaznaczyć, że aż 97% startupów powstaje w wyniku własnej inicjatywy, a tylko 3% z konieczności zarobku z powodu utraty dotychczasowej pracy.

Czynniki wpływające na sukces startupu

Na samym początku wspomnieliśmy, że sukces startupu nie zależy tylko i wyłącznie od charakteru i zdolności założyciela, ale również od innych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Przedstawimy teraz kilka informacji na temat czynników decydujących o sukcesie startupów (według raportu “European Startup Monitor 2019/2020”). Zgodnie z nim najwięcej startupów za najważniejszy czynnik sukcesu uważa posiadanie zaangażowanego i zgranego zespołu. Świetny pomysł sam się nie obroni, lecz potrzebuje ambitnych ludzi, którzy będą go doskonalić i rozwijać. Dobry zespół powinien składać się z członków posiadających różnorakie kompetencje oraz silnego lidera mającego autorytet. Wszyscy członkowie zespołu powinni być zdyscyplinowani i dążyć do wspólnych celów. Dobra komunikacja zespołu nie tylko zmniejsza ryzyko występowania błędów i nieporozumień, ale także usprawnia proces podejmowania decyzji.

Przedsiębiorcy podkreślają także, że kluczowym czynnikiem sukcesu jest opracowanie i dobranie odpowiedniego modelu biznesowego do podjętej działalności. W modelu biznesowym należy zdefiniować wartość produktu, sprecyzować grupę docelową oraz określić strategię dystrybucji. Warto skupić się również na określeniu odpowiedniej strategii marketingowej. 

Założyciele startupów zauważają także, że bardzo ważnym czynnikiem sukcesu jest elastyczność firmy i umiejętność adaptacji do zmian w otoczeniu. Obecnie żyjemy w dynamicznie zmieniającym się świecie, dlatego też firmy muszą się stale rozwijać i adaptować swoje produkty do wymagań i potrzeb klientów, aby nie zostać wypartym z rynku przez konkurencję. Cały czas należy obserwować zmiany zachodzące w grupie docelowej i na rynku oraz szybko na nie reagować. 

Kolejnym istotnym składnikiem sukcesu jest dostęp do kapitału. Wiadomo, że bez posiadania odpowiednich funduszy niewiele można zrobić. Startuperzy podkreślają, że otrzymane dofinansowania bądź grantu pozwala im nie tylko na rozpoczęcie działalności, ale również na rozwijanie biznesu. Niestety nawet najbardziej innowacyjne i oryginalne startupy nie są w stanie przetrwać bez odpowiednich środków pieniężnych.

Podsumowując, na sukces startupu składa się wiele czynników, począwszy od posiadania odpowiednich cech osobowościowych, poprzez wiedzę, kompetencje i nabyte doświadczenie, opracowanie dobrego modelu biznesowego, a skończywszy na czynnikach zewnętrznych takich jak szczęście, znalezienie okazji rynkowej czy pozyskanie inwestorów. Jeśli myślicie o założeniu startupu albo po prostu interesujecie się tematyką startupów, koniecznie zapiszcie się na nasz newsletter, dzięki czemu uzyskanie dostęp do ebooka “Od pomysłu na startup do biznesu”.